Çocuğunuz gece öksürüyorsa... DİKKAT!

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Öznur Yılmaz Gondal, çocuklarda görülen krup hastalığı hakkında aileleri bilgilendiriyor.

Erkek çocuklar daha çok etkilenir

Krup sendromu gırtlak ve çevresini tutan, akciğere ana hava girişini engelleyen ve genellikle çok küçük çocuklarda görülen viral bir hastalıktır. Bu hastalığa en sık parainfluenza isimli virüs sebep olur. Krup sendromu soğuk algınlığı bulgularıyla başlar. Çocukta bir süre sonra köpek havlaması veya horoz ötmesini andıran kaba bir öksürük belirir. Öksürük nöbetler halinde gelir ve ağlama ile şiddetlenir. Gırtlağın ve ses tellerinin ödemlenmesi sonucu da çocuk nefes almakta güçlük çeker. Genellikle kış mevsiminde salgın şeklinde ilerleyen krup, çoğunlukla 1-6 yaş arası çocuklarda görülse de 1,5 -2 yaş arası en sık rastlandığı dönemdir. Erkek çocuklar krup sendromundan kız çocuklarına nazaran daha fazla etkilenir.

Yalancı kuşpalazı olarak biliniyor

Halk arasında “yalancı kuşpalazı” olarak bilinen bu hastalık; üst solunum yolu enfeksiyonu tarzında başlayarak, nefes borusu ve bronşlara kadar ilerleyebilir. Krup çoğunlukla bulaşıcı bir enfeksiyona bağlı gelişir. Virüs, hasta bir kişinin hapşırması ya da öksürmesi sonucu havaya yaydığı damlacıklarla veya direk yakın temas ile bulaşabilir. Ayrıca soğuk algınlığı ve nezleye sebep olan birçok virüs de krup sendromuna sebep olabilir.

Gece huzurlu uyuyan çocuk hasta şekilde uyanabilir

Krup sendromu; hafif, orta ve ağır olmak üzere farklı belirtiler gösterebilir. Semptomlar genellikle gece saatlerinde kötüleşir. Gece huzurlu uyuyan bir çocuk hasta şekilde uyanabilir. Çocukta nefes almada zorlanma, havlamayı andıran tiz ve hırıltılı sesler çıkarma, öksürme ve ses kısıklığı gözlemlenir. Ayrıca rahat nefes alabilmek için uygun bir pozisyon seçme ve bu pozisyonda sabit kalarak hareket etmeme de görülür. Bu durumlara hafif ateş, boğazda ağrı, tükürüğü yutamama ve salya akıtma da eşlik eder.

Çocuk solunum yetmezliği çekebilir

Hastalığın hafif seyrettiği vakalarda çocuk gündüz saatlerinde iyiyken, gece solunum sıkıntısı çekerek huzursuzlaşabilir. Bu durum 5-6 gece sürebilir ancak şikayetler giderek azalır. Hastalık ilerlediğinde hırıltılarda azalma görülebilir. Küçük çocukların hava yolları daha dar olduğundan hastalık 3 yaş öncesinde daha ağır bulgularla seyredebilir. Çocukta solunum yetmezliği görülebilir. Yaşamı tehdit eden bu sorun acil tedavi gerektirir. Bu vakaların yüzde 5-10’u hastanede yatarak tedavi edilir. Eğer çocuk nefes almada ve yutkunmada güçlük çekmeye başladıysa, ağzı açık ve salyası akıyorsa, ajitasyon veya halsizlik-bitkinlik varsa, normalden hızlı nefes alıp veriyorsa, ağız çevresi ve tırnak gibi bölgelerde morarma başladıysa hastaneye yatırılıp acilen tedaviye başlanması gerekir.

Tedavide öncelik solunumu düzenlemek

Krup tanısında özel bir teste ihtiyaç duyulmaz. Muayene ve klinik tabloya göre teşhis konulur. Tedavi ise öncelikle solunumun rahatlatılmasına yöneliktir. Bu nedenle çocuğun hava yollarının açık tutulması ve oksijen desteğinin sağlanması gerekir. Ateşin normal seviyeye gelmesi için de ateş düşürücüler kullanılır. Bunların haricinde soğuk buhar veya ödem çözücü ilaçlar içeren buhar verilerek rahatlaması da sağlanabilir. Hatta havanın serin olduğu gecelerde kısa bir süre pencere açarak çocuğun dış havayı soluması da oldukça fayda sağlar.

Yaz aylarında ise buzdolabının buzluğu açılarak çocuğun soğuk havayla teması sağlanırsa solunumu rahatlatılabilir. Eğer çocuk ağızdan beslenmede zorluk yaşıyorsa serum verilebilir. Çocuğun solunum sıkıntısı belirginse kas içine veya ağızdan kortikosteroid içeren ilaçlar da verilebilir. Krup sendromu tekrar edebilen bir hastalıktır. Bu sebeple soğuk buhar veren bir cihazın evde bulundurulması iyi olacaktır. Tekrarlayan krup sendromu bazen alerjik kaynaklı olabilir. Bunlara spazmodik krup denir. Spazmodik krup daha çok geceleri ve aniden başlar. Bu gibi durumlarda krup sendromunu tetikleyen nedeni bulmak için iyi bir gözlem ve bazen de alerji testleri gerekebilir.

Nefes alamayan çocuk panik yapabilir

Çocuğun rahat ve düzgün nefes alımını sağlamak için başı yükseltilmelidir. Solunum sıkıntısı yaşayan çocuk heyecanlanır ve panik yaparak ağlayabilir. Bu sebeple ailenin sakin olması gerekir. Bulunduğu ortamda huzurlu olması sağlanmalı, çocukla konuşarak sakinleşmesine yardımcı olunmalıdır. Çocuğun sıvı alımı da artırılmalıdır. Oda ısısının 20 derecenin üstünde ve nem oranının da yüzde 50’nin altında olmaması gerekir. Ancak bu şekilde boğazda oluşabilecek ödem önlenebilir ve solunum sıkıntısı azaltılabilir. Alınan tüm bu önlemlere rağmen çocuk rahatlamıyorsa hava yolunda oluşan ödemi çözecek ilaçlar kullanılabilir. Böyle bir durumda vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurulmalıdır.

Kalabalık ortamlardan ve hasta kişilerden uzak durulmalı

Bu hastalığa sebep olan virüs, hava yoluyla enfekte olmuş damlacıkların solunmasıyla bulaşır. Virüs partikülleri oyuncaklar üzerinde de canlı kalabilir. Çocuk bu oyuncaklara temas ettikten sonra göz, burun veya ağzına dokunursa hastalığı da almış olur. Çocukları krup sendromundan korumak için mümkün olduğunca kalabalık ortamlardan ve hasta kişilerden uzak durulmalıdır. Özellikle iyi havalandırılmayan alışveriş merkezi gibi kapalı mekanlarda fazla vakit geçirilmemelidir. Genel hijyen kurallarına uyulmalı, beslenme düzenine dikkat edilmelidir. Çocuğun bol sıvı almasına da özen gösterilmelidir.