Spor yapmak astım ataklarını önlüyor

Toplumun genelinde hakim olan "Astımhastaları spor yapamaz” algısının aksine doktor kontrolünde egzersiz yapmak, hastalığın seyrini olumlu etkiliyor. Öyle ki astım hastaları olimpiyat şampiyonu bile olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necla Songür, astım ve spor ilişkisi hakkında bilgi verdi.

Hava yolunun kronik iltihaplanması ile ortaya çıkan ve genellikle ataklar halinde kendini gösteren astım hastalığını, alerjenler, ilaçlar ve soğuk gibi pek çok faktör tetikleyebilmektedir. Hastalar bu tetikleyicilere maruz kaldığında öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı ve göğüste sıkışma hissi gibi bulgular vermektedir. Kontrolsüz astım hastalığı kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir.

Yanlış egzersiz programı astım ataklarını tetikliyor

Astım ataklarını artıran faktörlerden biri de yanlış yapılan egzersizdir. Egzersize bağlı nefes sıkışması ya da öksürük, tipik olarak egzersiz bittikten 5-10 dakika sonra başlar. Belirtiler nadiren egzersize başlandığında da görülebilir. Hastalar hareket eder durumdayken genellikle rahattır ancak bazen astım atakları gelişebilir. Egzersize bağlı astım atakları yaşayan hastaların özellikle soğuk ve kuru havalarda şikayetleri artmaktadır.

Belirtiler kişiden kişiye değişmekle birlikte şu şekilde sıralanabilir:

- Hırıltılı solunum
- Öksürme
- Nefes darlığı
- Göğüste sıkışma hissi
- Yorgunluk

Spor yaparken astım atağı olursa ne yapmalı

Her türlü önlem ve kontrollü egzersiz programına rağmen egzersiz sırasında astım atağı meydana gelirse yapabilecekleriniz...

- Tüm spor etkinliği hemen kesilmelidir.
- Panik yapmayıp, sakin kalmaya çalışılmalıdır.
- Duman, toz, soğuk gibi tetikleyicilerden uzaklaşılmalıdır.
- Doktorun tavsiye ettiği bronş açıcı ilaç varsa uygun dozda kullanılmalıdır.
- Şikayetler devam ediyorsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Kondisyonunuzu artırarak atakların önüne geçebilirsiniz

Astım hastaları spordan hiçbir şekilde uzaklaşmamalıdır. Eğer kişi, astım ilaçlarını düzenli kullanıyorsa ve astım hastalığı kontrol altında ise spor yapması iyileşmesine katkıda bulunur, kapasitesini artırır ve astım kontrolü kolaylaşır. Fiziksel kondisyonu iyi olan sporcularda astım ataklarının ciddi bir şekilde azaldığı yapılan araştırmalarla ortaya konulmuştur. Bu nedenle astım hastalarının fiziksel fonksiyon kapasitelerini geliştirecek spor faaliyetlerinde bulunmaları önerilmektedir.

Astımın şiddeti spor dalı seçiminde etkin rol oynuyor

Spor seçiminde astımlı hastanın astımının şiddeti, kontrol altında olup olmaması, tedavi altında akciğer kapasitesi ve hastanın tercihi önemli rol oynamaktadır. Genellikle çocuk ya da erişkin yaşta önerilen spor aktivitesi yüzme olmakla birlikte, önlemler uygun şekilde alınırsa ve tıbbi tedavi ile kontrol sağlanırsa hastaların açık hava sporlarını yapmalarında da bir sakınca yoktur. Ancak astım hastaları yüksek risk içerdiği için; dalgıçlık, basketbol, bisiklet, uzun mesafe koşusu, futbol, kayak, buz hokeyi ve buz pateni gibi spor dallarından uzak durmalıdır.

Astımın şiddeti kişiden kişiye değişiyor

Spor, astımın iyileşmesine katkıda bulunsa da asıl tedavisi tıbbidir. Uzman bir doktor gözetiminde düzenli takiplerin ve tedavilerin yapılması gerekmektedir. Astım tıbbi tedaviyle kontrol altına alınabilen, geriye dönüşü olabilen bir hastalıktır. Herkeste astımın şiddeti farklılık göstermektedir. Tedavinin ardından hasta normal hayatına dönebilir. Ayrıca astımı tetikleyici faktörlerin belirlenmesi ve bu etkenlerden korunulması önem taşımaktadır.

Tedavi edilmezse kalıcı hasar bırakabilir

Astım eğer tedavi edilmez, düzenli takipleri yapılmaz ve tetikleyici faktörlerden korunulmazsa bir süre sonra KOAH gibi geriye dönüşü olmayan, hava yolu darlıkları ve hasarları meydana gelmeye başlamaktadır. Astımın doğru tedavi edildiği ve doğru takip edildiği zaman geriye dönüşü olabilen bir sağlık sorunu olduğu unutulmamalıdır.