Felçi ve yatalak hasatlara bakmak ta bir irade ve inanç işi

  Türkiye’de her yıl 125 bin kişi beyin felci geçiriyor. Yaklaşık yarısı bakıma muhtaç hale gelen bu hastaların büyük bir kısmı ise kamu ve özel hastanelerde yeterli yatak olmadığı için evde bakım görüyor. Bu durumda da doğru yöntemleri bilmeyen hasta bakıcısı veya yakını, 22 farklı psikolojik hastalıkla mücadele etmek zorunda kalıyor.

M.A.’nın babası iki ay önce beyin kanaması geçirerek sağ tarafı felç oldu. Ayrıca konuşma kabiliyetini de yitirdi. M.A., 15 gün sonra babasını eve getirdi ancak babasına ne yemek yedirebildi ne de doktorun verdiği ilaçları içirebildi. Nasıl davranacağını bilmeyen M.A.’nın psikolojisi bozuldu ve çaresizlik içinde öfke nöbetleri geçirdi. Babasının hastalığıyla birlikte kendi ruh sağlığı da bozuldu. K.C.’nin de kayınpederi asansörden düşerek felç kaldı. Sağ tarafındaki kol ve bacağı tutmaz oldu ve konuşma duyusunu kaybetti. K.C., bu durumu kabullenmekte oldukça zorlandı. Özellikle konuşamaması nedeniyle derdini anlatamaması K.C.’nin ruhen yıpranmasına yol açtı. B.K.’nin ise anneannesi yürümediği için yatalak kaldı. Ancak sürekli konuşması ve her şeyden şikâyet etmesi hem kendisinin hem de bakıcısının sabrını son sınırına kadar getirdi. Bunun gibi birçok felçli hasta yakınları ve özel bakıcılar, hastayla ilgilenirken kendi ruh sağlıkları da tehlikeye girebiliyor.

Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye’de her yıl 125 bin inme yani beyin felci vakası yaşanıyor. Bunların yarısının tedaviye ihtiyacı var. Kamu ve özel kurumların fizik-tedavi ve rehabilitasyon yatağı sayısı 2 bin 750 civarında. Yatak sayısının az olması nedeniyle kamu hastanelerinde 6-8 ay sıra beklemek gerekiyor. Hasta yakınları bu durumda evlerinin bir odasını adeta hastane odası gibi düzenleyerek felçli yakınlarına bakıyor. Ancak profesyonel eğitim isteyen felçli hasta bakımı, çoğu kez hasta yakınlarında ve özel hizmet veren hasta bakıcılarında önemli rahatsızlıkların çıkmasına da sebebiyet verebiliyor. Turgut Özal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nin düzenlediği ‘İnmede (Felç) Fizyoterapi Yaklaşımları’ konulu sempozyumda konuşan Uzman Fizyoterapist Cevher Savcun Demirci, felçli bakıcısına hastalıklardan korunmada hayati önerilerde bulunuyor. Demirci, “Hastalık, pençesine aldığı kişiyi yatağa bağladığı gibi onun bakımını üstlenen kişiyi de bakımın zorluğu nedeniyle hastalıklara yakalanmasına neden olabiliyor.” diyor. Uzman, araştırmalara göre felçli hastaların bakımını üstlenen kişilerde özellikle ‘sinirlilik, depresyon, korku, uyku bozukluğu, anksiyete, öfke, iştah değişikliği, hayal kırıklığı’ gibi yaklaşık 22 hastalık görüldüğünü belirterek, 8 ayrı yöntemle bu hastalıklardan kurtulabileceğine dikkat çekiyor.

FELÇLİ BAKIMINDA 8 KRİTİK ÖNERİ

Demirci’nin verdiği bilgilere göre bakımı üstlenen kişiden tam gün mükemmel bir bakım beklenmemeli. Bakıcının dinlenme aralıkları düzenlenmeli ve kişi öğle yemeği, alışveriş ve benzeri aktivitelerle birkaç saat bakım verme rolünden uzaklaşarak kendini ödüllendirmeli. Bakıcı, aralıklarla bakım ve terapi aktivitelerine de katılmalı. Ayrıca bakıcılar stresle etkili baş etme yöntemlerini kesinlikle öğrenmeli. Profesyonel sağlık çalışanlarının sürekli ve destekleyici yardımını almalı. Sağlık sorunları ve tükenmenin önlenmesi adına bakım yapanlar için sosyal destek kaynakları harekete geçirilmeli. Felçli bakımını üstlenenler sabrını kaybettiği durumlarda kendilerini suçlama psikolojisine girmemeli. Bakım yapanlar gönüllü destek hizmetlerini yapan kişi ve kurumların iletişim bilgileri hakkında bilgilendirilmeli.