Türkiye'de artıyor

Dünyada 44 milyon bunama hastası var. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2023’te Türkiye’nin 65 yaş üstü yaşlı nüfus oranı yüzde 10’un üzerine çıkacak ve bunama hastalıklarının sıklığı büyük bir hızla artmaya devam edecek. Uzmanlar, hastalığın dünyada azalma yönünde eğilim göstermesine karşın Türkiye’de arttığına dikkat çekiyor.

Önceki gün Dünya Alzheimer Günü’ydü. Türkiye’de ve dünyada yaşlı nüfus büyük bir hızla artmaya devam ediyor. 2050 yılında alzheimer hasta sayısının tüm dünyada 135 milyona çıkması bekleniyor. Konu hakkında bilgi veren Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu, Türkiye’nin de dahil olduğu 84 ülkeden üyesi olan Dünya Alzheimer Örgütü’nün (ADI) Dünya Alzheimer 2014 Raporu’ndan önemli veriler paylaştı. Dünyada halen 36 milyon olarak tahmin edilen alzheimer hastası sayısının her 20 yılda bir iki katına çıkarak 2050 yılında 116 milyona ulaşacağının öngörüldüğünü aktaran Kulaksızoğlu, “Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde risk çok daha fazla. Türkiye’de alzheimer hastası sayısı 400 bin dolaylarında.  Eylem planı oluşturulmazsa, 2050 yılında en fazla alzheimer hastası olan 4 ülkeden biri de Türkiye olacak.” dedi. Alzheimerı salgın olarak niteleyen Kulaksızoğlu, hastalık karşısında özellikle yaşlı nüfusa sahip gelişmiş ülkelerin alarma geçerek eylem planları oluşturduklarını belirtti. Türkiye’de ise henüz böyle bir plan olmadığının altını çizdi. 2012 yılında oluşturulan ve G8 zirvesinde de taslak olarak kabul edilen ABD Ulusal Alzheimer Planı’na göre 2025 yılında alzheimer hastalığının önlenmesi ve etkili bir şekilde tedavisinin hedeflendiğini aktardı.

Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Haşmet Hanağası ise tüm dünyada alzheimer ve bunama hastalarının sayısı artsa da ABD, Almanya, Hollanda, İsveç ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerden gelen yeni verilere bakıldığında yaşlılarda bunama hastalığının görülme sıklığında geçmişe oranla azalma olduğunu ifade etti. Prof. Hanağası, “30 yıl önceki yaşlılara göre şimdiki yaşlılar arasında yeni bunama hastası görülme sıklığında yüzde 44’e varan azalma mevcut. Araştırmacılar bu düşüşü eğitim düzeyinin artması, daha fazla zihinsel işlev gerektiren işkollarının artması, hipertansiyon ve hiperkolesterolemi gibi damarsal risk faktörlerinin daha yaygın olarak kontrol altına alınması, sigara tüketiminin azalmasına bağlıyor. Günümüzde artan şeker hastalığı ile daha etkin mücadele ile bu oranın daha da azalması mümkün.” şeklinde konuştu.

ALZHEİMER HASTALIĞINDAN KORUNMA, GENÇ YAŞTA BAŞLIYOR

Prof. Hanağası, alzheimerdan korunma hakkında da şunları söyledi: “Alzheimer hastalığında genç yaştan itibaren risk faktörleri ve koruyucu faktörlerin birbirleri ile yarıştığı ve orta yaşlarda risk faktörlerinin azaltılarak fiziksel ve zihinsel aktivitelerin artırılmasının yararlı olduğu bilinmektedir. Bu yıl Dünya Alzheimer Kongresi’nde sunulan yeni bulgulardan biri de orta yaşlarda dama oynayanlar ve bulmaca çözenlerin beyinlerinin daha hacimli olduğu ve bu kişilerin zihinsel yetilerinin bu aktiviteleri yapmayanlara göre daha iyi bulunduğu şeklindedir.”

Alzheimerdan korunmak için her yaşta aktif olmak gerektiğini belirten Hanağası, “Bir araştırmaya göre yaşlı kişilerde beslenme önlemleri, zihinsel egzersiz, sosyal aktiviteler ve kalp sağlığı önlemleri ile yaşlılardaki zihinsel gerilemenin azaltılabileceği ve bunamanın kısmen önlenebileceği kaydediliyor.” dedi. Doç. Dr. Başar Bilgiç, hastalığın tedavisi için önemli gelişmeler olduğunu kaydederek şu bilgileri verdi: “Alzheimer hastalığında beyinde biriken iki önemli protein amiloid ve tau proteinleridir. Bu yıl ortaya konan önemli bilgilerden birisi de hastalarda bu iki protein dışında bir üçüncü protein olan TDP-43 isimli proteinin beyinde biriktiği ve zihinsel fonksiyonlar ve beyin hacmi ile ilişkili olduğudur. Tedavi girişimlerinde bu proteinin de beyinden temizlenmesi yeni ve etkili bir strateji olabilir.”