Soğuk kış günlerinde tarçını unutmayalım

Yemeklerde baharat ve çeşitli hastalıkların tedavisinde doğal bir ilaç olarak yüzyıllardır kullanılan tarçın, aynı adlı ağacın kabuğundan elde edilir. Çin (Cassia) ve Seylan olarak 2 farklı tarçın türü vardır. Bu iki tarçın çeşidi tat ve görünüm olarak birbirine benzer ancak Seylan tarçını biraz daha tatlıdır, daha zor bulunur ve kan şekerini düşürmede Çin tarçınına göre daha etkili olduğu söylenmektedir. Tarçının faydaları arasında besin lifi bakımından zengin olduğu için sindirimi kolaylaştırması ve kan şekeri dengesini koruması ilk sıralarda gösterilmekle birlikte, alternatif tıpta daha pek çok farklı kullanım alanına sahiptir. Faydalarından bazıları bilimsel araştırmalarla desteklenirken bazıları sadece nesilden nesile aktarılan bilgilerden ibarettir.

Tarçının Sağlığa Faydaları

Tarçın ağacı kabuğunun sağlığa faydaları ve alternatif tıpta bu kadar yaygın kullanılmasının nedeni içerdiği sinamaldehid, sinnamil asetat ve sinnamil alkol adlı bileşenlerdir.

Fiziksel yaralanmalarda kanın pıhtılaşmasını sağlayarak kanamayı durduran trombositler bazı durumlarda herhangi bir yaralanma olmamasına karşın damar içinde birikerek damar tıkanıklığına yol açabilir. Tarçının bu tehlikeli pıhtılaşma üzerine etkisi hakkında çok sayıda bilimsel araştırma bulunmaktadır. Tarçında bulunan “sinamaldehid” (sinamik aldehit olarak da adlandırılır) istenmeyen pıhtılaşmaları önlemektedir. Tarçının bu özelliği aynı zamanda iltihap önleyici olarak kullanılmasını sağlamaktadır.

Tarçın yağı geleneksel olarak doğal bir mikrop önleyici/temizleyici olarak kullanılmaktadır. Bu özelliği laboratuvar testleriyle de kanıtlanmıştır. Bakteri ve mantar hastalıklarının yayılmasını önler. Aynı zamanda gıda sektöründe, gıdalarda bakteri üretimini önlemek ve raf ömrünü uzatmak için kullanılmaktadır.

Bilimsel bir araştırmada, 40 gün boyunca her gün 1-6 gram arası tarçın tüketen gönüllülerin kolesterol seviyelerinde %18, kan şekeri seviyelerinde ise %24 düşme olduğu belirlenmiş. 2012 yılında, tarçının kan şekerini düşürmeye etkisi üzerine o güne kadar yapılan tüm çalışmaların gözden geçirilmesi sonucunda tarçın ve tarçın takviyelerinin glisemik kontrole yardımcı olduğunu sonucu elde edilmiş. Bu alanda halen araştırmalar yapılmakla birlikte tarçının kan şekerini düşürdüğü ve insülini arttırdığı bilimsel olarak kabul görmektedir.

ABD’de bulunan Wheeling Jesuit Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre tarçın kokusunun hafızayı geliştirdiği ve bilişsel fonksiyonu arttırdığı belirlenmiş. 2009 yılında “Journal of Alzheimer’s Disease” adlı bilimsel dergide yayınlanan bir diğer makaleye göre ise, tarçın özü Alzheimer hastalarında görülen “tau proteinlerinin kümelenmesini” önlüyor ve hastalığı gelişimini yavaşlatıyor. Tarçının hafızayı güçlendirmedeki etkisi üzerine daha çok araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır ancak bu konuda yapılan çalışmalar ümit vermektedir.

Günde 1-2 gram tarçın tüketmenin, metabolizmanın yağı ve şekeri işlemesini düzenlediği için “teorik” olarak kötü kolesterolü de düşürdüğü kabul edilmektedir. Uzmanlar yemeklere şeker ve tuz eklemek yerine tarçın kullanmanın, özellikle yüksek kolesterol şikayeti olanlar için iyi bir seçenek olduğunu belirtiyorlar.

Tarçının faydalarını özetlemek istersek:

Tip 2 diyabet hastalarında insülin üretimini arttırarak kan şekerini düşürür.

Tarçın yağı mantara karşı kullanılmaktadır.

Kanın pıhtılaşmasını önleyici özelliği vardır.

Uzun süre tüketilmeyecek yemeklere biraz tarçın serpmek ürünlerin raf ömrünü uzatır.

Tarçın kokusu hafızayı güçlendirir.

Strese bağlı baş ağrısı ve migrene iyi gelir.

Kan şekerini dengeleyerek kilo vermeye yardımcı olur.

Tarçın yağı kokuya neden olan bakterileri öldürür.

Serbest radikallerle savaşarak kanserli hücre oluşumunu yavaşlatır.

Tarçın çayı veya tarçın yağıyla masaj yapmak artrit ve osteoporoza bağlı ağrıları hafifletir.

Tarçın yağı taşıyıcı yağlarla (badem yağı, zeytinyağı, badem yağı…) karıştırılarak masaj yapıldığında kas ağrılarını alır.

Tarçın çayı “huzursuz bağırsak sendromu” olarak adlandırılan sindirim sistemi rahatsızlığına iyi gelir.

Taçrın çayı antibakteriyel özelliği ile ağız hijeni sağlayarak diş çürüklerini geciktirir ve dişeti sağlığını korur.

Tarçın yağı etkili bir sinek savardır. Mutfakta karıncalara karşı kullanılabilir.

Tarçın yağı boğaz ağrısına ve kuru öksürüğe iyi gelir.

Kan dolaşımını arttırır.

Yüksek manganez içeriğiyle adet öncesi sendorumuna ve adet kramplarına iyi gelir.

Tarçın Nasıl Kullanılır?

Tarçını toz ve kabuk şeklinde taze olarak tüketebilir. Tarçını yemeklerinizde kullanmak istiyorsanız, şeker veya tuzun yerine toz tarçın kullanabilirsiniz. Grip ve nezle gibi salgın hastalıkların yaygın olarak görüldüğü kış aylarında vücudu enfeksiyonlara karşı korumak için tarçın çayı içebilirsiniz. Tarçın çayı aynı zamanda ağır bir yemek sonrası yaşanan hazımsızlık ve reflü belirtilerini hafifletmek içinde önerilmektedir. Tarçının hafızayı güçlendirme etkisinden faydalanmak için önerilenler ise, tarçınlı sakız çiğnemek ve tarçın koklamaktır.

Tarçının Yan Etkileri

Tarçın “tüketilmesi güvenli” baharatlar arasında yer almaktadır. Ancak diğer baharat ve bitkilerde olduğu gibi aşırı tüketiminin bazı yan etkileri olabilir. Yüksek kan şekeri için düzenli olarak ilaç kullanıyorsanız, tarçın ilacın etkisini arttırarak kan şekerinin normal değerlerin altına düşmesine yol açabilir. Tarçın çayı ve tarçın takviyelerinin gebelik ve emzirme dönemlerindeki etkisi henüz bilinmediği için bu gibi hassas dönemlerde herhangi bir baharatı veya bitkisel ürünü düzenli olarak tüketmeye başlamadan önce doktora danışmanız en güvenli yol olacaktır.

Özellikle Çin tarçını içinde bulunan bileşenlerin bazı kişilerde karaciğeri zorladığı yönünde araştırma sonuçları bulunmaktadır. Bu nedenle karaciğer rahatsızlığı olanların düzenli olarak tarçın tüketmeye başlamadan önce doktora danışmaları önerilmektedir. Kan şekeri seviyesini etkilediği için ameliyat sırasında ve sonrasında şekerin dengelenmesini zorlaştırır. Uzmanlar bu durumdan kaçınmak için cerrahi bir operasyondan 2 hafta önce tarçın tüketiminin bırakılmasını tavsiye etmektedir. Tarçın yağını taşıyıcı yağlarla inceltmeden direkt olarak cilt üzerinde kullanmak kaşıntıya ve kızarıklığa neden olabilir.