Bahtiyariler'de kıyafet

Bahtiyari'ler, İran'ın, güney batı bölgelerinde, Zagros dağları yüksekliklerinde  göçebe olarak yaşıyorlar. Göçebe olduklarından ve sürekli hareket halinde olduklarından dolayı kıyafetleri de kendine has özellikler taşıyor.

Erkeklerin kıyafetlerinde, siyah beyaz renk tonları ve yünden yapılma, ters yüz şeklinde bir ayrımı da olmayan yelekleri var.  Çuka denilen söz konusu yelek, Yaz ve kış giyilen kolsuz bir kıyafet. Yelekde inceden kalına, kalından inceye doğru düz çizgi bulunur. Çizgi de siyah beyaz şeklinde aynı ölçüde olduğu için, bu çizgiler, yaz ve kış mevsimlerini, yazlık kışlık hayatı anlattığı söylenir. Yün olmasından dolayı, yağmur suyu etkilemiyor.

Başlarında, yünden yapılma ve genellikle de siyah olan yuvarlak bir şapka bulunur. Şabka'nın da kolsuz, siyah beyaz renkli yelek gibi önü ve arkası yoktur.

Oldukça paçalı ve siyah renkli olan pantolanları var. Debit adı verilen pantolon, çeketle giyilmesi halinde kalın deri kemerle belden bağlanır. Çuka ile giyilmesi halinde ise üzerine daha çok siyah renkli olan geniş bir şal ile dolananarak bağlanmış olur.

Kive denilen ayakkabılar da ilgi çekici. Sağ yada sol ayrımı olmayan Kive denilen Bahtiyarilerin yerel ayakkabıları, beyaz iple dokunan parçanın kösele tabanın üzerine dikilmesiyle oluşuyor. Birbirine benzeyen, sağ sol ayrımı olmayan kive'nin ucu biraz sivridir.

Erkeklerin kıyafetlerine oranla, Bahtiyari kadınları daha renkli ve daha zengin bir görüntülüdür. Kırmızı, Sarı, Yeşil, Mavi, Siyah, Beyaz gibi bütün renk tonlarını üzerinde barındıran Bahtiyari kadınlarının kıyafetleri,  doğu ve güney doğu anadolu kadınlarının kıyafetlerine de benziyor.

Lecek denilen bir şabka giyen Bahtiyari kadınları uzun ve mavi, yeşil, sarı, kırmızı gibi tonların ağır olduğu ipek başörtüsünün üzerine giyerler. Lecek denilen başlığın etrafına boncuklardan yapılma işlemler, kadının güzelliğinin simgesi adeta. Boncukların yerine bazı yerlerde gümüş ve metal para ile de süslemeler yapılmakta.

Yelek ve elbise ile birlikte daha çok üç düğmeli olan gömlekte bulunmaktadır. Ayrıca, uzun elbisenin altında giyilen yine farklı renklerin bulunduğu parçalardan dikilen şalvarlar, Bahtiyari kadınların kıyafetlerinin olmazza olmazı.

Ve, Bahtiyari kadınların güzelliklerine katkı sağlayan önemli kıyafetlerden biri de,  Bunayi denile yelek. Yeleklerin sağ ve sol tarafları, gümüş veya metal para ile yapılan süsleme de Bahtiyari kadının sosyal statüsünün bir göstergesi niteliğinde.

Bahtiyari kadınların kıyafetlerinin ayrılmaz parçalarından olan aksesuarlardan, başından beline kadar uzatılan Kemer, ayakkabı yerel aksesuarlardan sayılıyor. Zira, Erkeklerin giydiği ayakkabıya Kive denildiği gibi kadınların da giydiği ayakkabılara Kive deniliyor ve daha çok siyah renkli olmasıyla tanınıyor.

İran'ın güney batı bölgelerinde, Çabahar-i Bahtiyari, Merkezi, Huzistan gibi eyaletlerde, yazları, Zağros dağlarının yüksekliklerinde yaşayan Bahtiyari'ler, kışları daha sıcak bölgeler olan İsfehan, Huzistan gibi bölgelere gidiyorlar.